آشنایی با تاریخچه موسیقی ایران 2
تنظیم هفت ساختار مقامی معروف به خسروانی:
- تنظیم و سازماندهی سیستم موسیقایی یعنی هفت ساختار مقامی معروف به خسروانی و سی مقام اشتقاقی و 360 ملودی در دوره ساسانی انجام شد. شمار آنها با تعداد روز در هفته، ماه و سال تقویم ساسانیان برابر بودهاست.
امروزه به درستی معلوم نیست که این مقامها و آهنگها چه بوده اند؛ اما نامهای بعضی از این آهنگها توسط نویسندگان دورهٔ اسلامی ذکر شده؛ نامهایی چون کین ایرج، کین سیاوش که شاید اشاره به حوادث تاریخی داشتهاند و اسامی چون باغ شیرین و باغ شهریار که شکوه دربار را نشان میداد، و نیز اسامی چون سبز بهار و روشن چراغ را بکار میبردند. اما دربارهٔ آن آهنگسازیها اطلاعات درستی در اصول نظری آن دوران وجود ندارد.
دوره حمله اعراب: قبل از حمله اعراب، ملودیهایی که در آن نغمه هائی از اوستا بنام مازدین نواخته میشد که با آن حال و هوا همخوانی داشت. پس از حمله اعراب بسیاری از مدها و ملودیها بدلیل تهاجم اعراب که موسیقی را به عنوان مسئلهای غیر اخلاقی میدانستند، از بین رفتند.
هنگامی که اسلام بعنوان مذهب مسلط ایران پذیرفته گردید، تصمیم حکمرانان منع کلی موسیقی و بعدها دلسرد کردن مردم از زمزمه ادعیه مازدین بود.
موسیقی سنتی تا قرن بیستم در دادگاهها نواخته میگردید. در زمان حکومت اسلامگرایان افراطی قرون وسطی، موسیقی بصورت مخفیانه نواخته میشد.
اگر چه اکثر حاکمان عرب فعالیتهای مرتبط با موسیقی را ممنوع اعلام کردند، دیگران به موسیقی دانان ایران دستور دادند که قطعاتی را به صورت کتاب تصنیف کنند که به عربی آن را «کتاب موسیقی کبیر» به معنای کتاب اعظم موسیقی میخواندند.
رهبران مذهبی اسلام در آغاز موسیقی را تحریم کرده و مایه فساد و بیهودگی میدانستند. اما در زمان عباسیان که به سبک ساسانیان دربار خویش را اداره میکردند، جنبههای دنیوی و غیردینی موسیقی افزایش یافت و موسیقی رونق تازهای یافت؛ بعضی بزرگان موسیقی این دوران عبارتند از: ابوالفرج اصفهانی، عبدالقادرمراغی، [قطب الدین محمود شیرازی]، حکیم ابونصر فارابی و صفی الدین ارموی.
دوره صفوی: در دوران صفوی موسیقی تحت اختیار دربار بود و از اجتماع دور افتاد. موسیقی ایران در دوران صفویه بیشترین ضربه را خورد اما شکل مذهبی آن در قالب تعزیه و نمایشهای دراماتیک و نیز توسط نوازندگان و شاعران دوره گرد تداوم یافت.